Separacja nie powinna być utożsamiana z rozwodem, pomimo iż pewna część skutków obu tych instytucji jest bardzo podobna. Decydując się na separację, strony powinny wiedzieć jakie będą prawne skutki jej orzeczenia przez sąd. Co w takim razie daje nam separacja?
Czym jest separacja?
Separacja jest czasowym rozdzieleniem małżonków mającym na celu naprawę ich związku. Zgodnie z treścią art. 61.1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Pamiętajmy, że jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków.
Ustanowienie separacji
Separacja może przybierać dwie różne formy:
-
faktyczną – ustanawiana jest poprzez wyłączną decyzję małżonków. W tym zakresie nie jest więc konieczne inicjowanie jakiejkolwiek sprawy sądowej. Tego rodzaju separacja nie wynika z zastosowania żadnych przepisów i nie niesie ze sobą jakichkolwiek skutków prawnych,
-
sądową – ustanawiana jest na podstawie konkretnego postanowienia właściwego sądu okręgowego. Ten rodzaj separacji wywołuje wszystkie skutki prawne przewidziane we właściwych przepisach KRO – jest tak naprawdę formalnym rozstaniem małżonków.
Separacja jest każdorazowo ustanawiana na wniosek obu małżonków lub tylko jednego z nich. Jeśli jesteś zainteresowany formalnościami, które należy spełnić, aby uzyskać wyrok ogłaszający separację, warto skorzystać z informacji znajdujących się na stronie o separacjach w serwisie adwokarozwod.pl.
Skutki separacji
Separacja faktyczna polega na czasowym oddzieleniu od siebie małżonków, nie niesie jednak ze sobą żadnych skutków prawnych. Małżonkowie w dalszym ciągu pozostają ze sobą w legalnym związku.
Jeżeli jednak strony postanowią sformalizować taki stan, wydane postanowienie sądowe wprowadzi bardzo ważne skutki prawne do ich małżeństwa.
Zgodnie z treścią art. 61.4 KRO, orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej. Pamiętajmy jednak, że separacja nie jest rozwodem – żaden z małżonków nie może w czasie jej trwania zawrzeć innego małżeństwa, nie wolno mu także zmieniać nazwiska.
Podstawowymi skutkami separacji są:
-
powstanie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami z mocy samego prawa,
-
odsunięcie małżonka od dziedziczenia po mężu lub żonie – nie dotyczy to jednak nabycia spadku na podstawie testamentu,
-
brak domniemania pochodzenia dziecka z małżeństwa, jeśli urodzi się ono po upływie 300 dni od orzeczenia separacji,
-
powstanie obowiązku wzajemnej pomocy i wsparcia pomiędzy małżonkami – tylko, gdy wymagają tego względy słuszności,
-
możliwość żądania alimentów - małżonek może żądać od współmałżonka dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym swoim usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego, jeżeli małżonek występujący z takim żądaniem nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i znajduje się w niedostatku,
-
ustalenie zakresu władzy rodzicielskiej oraz kontaktów każdego z małżonków względem wspólnych małoletnich dzieci,
-
brak prawa wdowy do renty rodzinnej, chyba że miała ona w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony. Faktyczne istnienie pożycia pozostaje jednak bez wpływu na prawo do renty rodzinnej jeśli orzeczona przez sąd separacja nie została zniesiona,
-
orzeczenie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania na czas trwania separacji – na zgodny wniosek małżonków sąd może w wyroku orzekającym separację przesądzić również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków,
-
dokonanie wzmianki o separacji na akcie małżeństwa stron.
Jak długo trwa separacja?
Separacja trwa tak długo, jak postanowi o tym sąd. W praktyce orzekana jest najczęściej na okres od kilku do nawet kilkunastu miesięcy.
Jak stanowi art. 61.6 KRO, na zgodne żądanie małżonków sąd orzeka o zniesieniu separacji. Z chwilą zniesienia separacji ustają jej skutki. Pamiętajmy przy tym, że znosząc separację, sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem małżonków.
Separacja orzeczona przez sąd może zakończyć się w wyniku rozwiązania małżeństwa przez rozwód, unieważnienia małżeństwa albo zniesienia separacji orzeczeniem sądu. Orzeczenie to ma charakter konstytutywny, wobec czego skutki separacji ustają dopiero z chwilą zniesienia separacji przez sąd. Samo podjęcie wspólnego pożycia przez małżonków pozostających w separacji nie powoduje więc jej ustania i skutki wynikłe z orzeczenia ustanawiającego separację trwają nadal.
Patron merytoryczny artykułu:
Rozwody Kraków Adwokat Michał Słomka
ul. Profesora Władysława Szafera 9/46
31-543 Kraków
+48 784 425 405