Uznanie ojcostwa jest instytucją, która pozwala na przywiązanie danego mężczyzny do dziecka pod względem prawnym. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyraźnie wskazuje na okoliczności, w których może dojść do uznania ojcostwa – czy jest to możliwe także, gdy matka dziecka znajduje się w ciąży?
Spis treści:
-
Czym jest uznanie ojcostwa przed porodem?
-
Uznanie nienarodzonego dziecka – terminy
-
Zalety uznania ojcostwa przed porodem
-
Czy uznanie ojcostwa przed porodem jest obowiązkowe?
Czym jest uznanie ojcostwa przed porodem?
Uznanie ojcostwa przed porodem jest dopuszczalne w polskim systemie prawnym. Będzie to dotyczyło sytuacji, w której matka dziecka nie jest żoną jego ojca i nie doszło jeszcze do porodu. Zgodnie bowiem z obowiązującymi przepisami co do zasady stosowne jest domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki – ta sytuacja możliwa jest więc tylko wtedy, gdy dziecko posiada rodziców, którzy pozostają ze sobą w formalnym związku cywilnym.
Zgodnie z treścią art. 73 KRO uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna. Kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym złożyć oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa przepisy regulujące obowiązki i prawa wynikające z uznania, przepisy o nazwisku dziecka oraz różnicę pomiędzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka. Kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa, jeżeli uznanie jest niedopuszczalne albo gdy powziął wątpliwość co do pochodzenia dziecka.
Uznanie ojcostwa może nastąpić także przed sądem opiekuńczym, a za granicą również przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich są obywatelami polskimi.
Uznanie nienarodzonego dziecka – terminy
Tak naprawdę żaden przepis nie wskazuje w jakim terminie można uznać ojcostwo przed porodem. Dopuszczalne jest to więc w zasadzie na każdym etapie ciąży, choć w praktyce zdarza się to najczęściej na kilka tygodni przed rozwiązaniem. Warto w tym miejscu jednak zaznaczyć, że mężczyzna, który uznał dziecko i osoba, której zgoda jest potrzebna do ważności uznania i która tę zgodę wyraziła, mogą żądać unieważnienia uznania, czyniącego zadość wymogom ustawy "z powodu wady swego oświadczenia woli". Żadna z tych osób natomiast nie jest legitymowana do żądania unieważnienia uznania na tej podstawie, że uznający, który uznał dziecko jako jego ojciec za zgodą właściwej osoby, w rzeczywistości nie jest ojcem dziecka.
Uznanie dziecka przed porodem wymaga złożenia stosownych oświadczeń przez obojga rodziców w wybranym Urzędzie Stanu Cywilnego (najczęściej będzie to USC właściwe ze względu na przyszłe miejsce zamieszkania dziecka). Rodzice mogą tego dokonać jednocześnie lub maksymalnie w przeciągu 3 miesięcy po sobie.
Zalety uznania ojcostwa przed porodem
Wiele osób zastanawia się po co dokonywać uznania ojcostwa dziecka jeszcze przed jego narodzeniem. W przypadku par, które nie są małżeństwem może to mieć istotne znaczenie. Przede wszystkim wskutek uznania mężczyzna zostaje związany ze swoim dzieckiem, co oznacza, że może on decydować o wszelkich ewentualnych zabiegach medycznych wykonywanych na dziecku jeszcze przed jego narodzeniem oraz bezpośrednio po porodzie.
Po urodzenia dziecka jego matka nie musi załatwiać formalności związanych z aktem urodzenia dziecka – może to za nią zrobić oficjalny ojciec dziecka, co stanowi ważne odciążenie kobiety.
Uznanie powoduje zawiązanie węzła prawnego pomiędzy dzieckiem a ojcem, co w praktyce ma istotne znaczenie w przypadku ewentualnego spadkobrania po ojcu. Jeśli mężczyzna umrze przed dniem urodzenia się uznanego przez niego dziecka to potomek wejdzie w krąg jego spadkobierców ustawowych i będzie dziedziczył.
Jeśli matka dziecka będzie musiała pozostać w szpitalu po porodzie dłuższy czas, mężczyzna, który uzna dziecko będzie miał szansę zabrać je do domu. Co prawda są to sytuacje dosyć skrajne, jednak mogą zdarzyć się w praktyce.
Dziecko może otrzymać tuż po porodzie nazwisko swojego ojca, względnie nazwisko dwuczłonowe – składające się z nazwiska ojca i matki. Formalności związane z dokumentacją medyczną są wówczas uproszczone i realizowane dużo szybciej, niż gdyby mężczyzna nie dokonał uznania dziecka przed porodem.
Czy uznanie ojcostwa przed porodem jest obowiązkowe?
Tak naprawdę żaden przepis prawa rodzinnego nie nakazuje, aby rzeczywisty ojciec dziecka dokonywał jego uznania przed porodem. Stanowi to zawsze dobrowolną decyzję mężczyzny, która musi jednak uzyskać aprobatę matki dziecka. Jeśli kobieta nie będzie chciała takiej zgody przyznać to wówczas jedyną możliwością uznania ojcostwa przed porodem będzie skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego. Pamiętajmy jednak, że procedura sądowa wiąże się z długim okresem oczekiwania na wyznaczenie rozprawy, nawet kilkumiesięcznym.
Chcielibyśmy serdecznie podziękować Kancelarii JCZ Radców Prawnych w Bydgoszczy za wsparcie przy przygotowaniu tego artykułu. Naszym głównym celem jest rozpowszechnianie kultury prawnej. Jednocześnie zaznaczamy, że niniejszy artykuł nie jest poradą prawną i w przypadku potrzeby rozwiązania konkretnego problemu prawnego, zalecamy kontakt z profesjonalnym prawnikiem. Redakcja LawMedia.pl
Polecamy również: